Beschrijving
Extra Sauter specificaties
Sauter is een 100% Duits pianomerk met bijna 200 jaar vakervaring en behoort nog tot de weinige pianobouwers die alle instrumenten geheel in eigen fabriek vervaardigen en ook de meeste onderdelen uit Duitsland betrekt. Het alom gerespecteerde kwaliteitskenmerk “Made in Germany” mag Sauter dan ook met recht dragen. In de USA plaatst de bekende Larry Fine Sauter in topsegment naast bijvoorbeeld Fazioli, Steinway&Sons en Bösendorfer.
Klank en techniek
Volgens Sauter is een piano meer dan de som der delen. Vooral de prachtige heldere toon is een essentieel kenmerk van een Sauter instrument.
Wat is nu het geheim van die speciale Sauterklank?
De hoogstaande muzikale kwaliteit van Sauter piano’s en vleugels ontstaat door het harmonieuze samenspel van de volgende belangrijke factoren:
• de juiste houtsoorten voor de zangbodem, de brug en de ribben
• de speciale welving van de zangbodem, SAUTER’sche Sphärische Wölbung® genaamd
• de exacte positie van de kammen en de kamstiften
• de hoge en gelijkblijvende kwaliteit van de snaren
• de zeer nauwkeurig geplaatste agraffen die voor een exacte begrenzing van het klinkende gedeelte van de snaren zorgen.
• de hoogwaardige componenten van de snaarophanging, zoals agraffen en aanhangstiften, die met een grote nauwkeurigheid zijn gemaakt van messing cq. staal en bij de concertvleugel zelfs van pure titanium.
De uitvoering van alle onderdelen die direct het geluid beïnvloeden zijn voor elk piano- en vleugelmodel individueel ontwikkeld.
De zangbodem
Het geheim van het specifieke geluid van alle Sauter instrumenten is de speciale SAUTER’sche Sphärische Wölbung®. Deze zeer stabiele en zeer veel klank generende bolling van de zangbodem ontstaat met behulp van een uniek productieproces. Als basis dient gelijkmatig gegroeid sparrenhout uit hooggelegen middelgebergte- en alpengebieden, dat bijzonder hard, maar toch licht en elastisch is. Bepalend voor de precieze kromming zijn de vormen en posities van de zogeheten ribben, die onder hoge druk in een mal op de zangbodem worden gelijmd. Daarmee wordt de kromming gestabiliseerd, die zelfstandig in deze vorm blijft, zonder terug te willen keren naar zijn vlakke vorm. Dit bevordert het gewenste membraaneffect voor een duurzame klankzuiverheid.
Kammen en snaren
De overdracht van de energie van de trillende snaren gebeurt via de kam die op de zangbodem is vastgelijmd. De snaren liggen over deze kam met een speciale kamdruk en worden gefixeerd door de kamstiften, zodat er optimale trillingsenergie naar de zangbodem kan worden overgebracht. Het is de fijnafstemming van de snaarsterkte, de snaarspanning en de kamdruk die het toonkarakter en de klankexpressie bepalen. Wanneer zelfs maar een van deze onderdelen zich in de loop der tijd teveel verandert, zoals de kromming van de bodem, dan is de ziel uit het geluid verdwenen. De snaren zijn gemaakt van hoogwaardig staal dat niet te hard en niet te zacht is. In het basgebied worden ze omwikkeld met 99,9% zuiver koper om de fysiek noodzakelijke massa te bereiken. Ten behoeve van de optimale kwaliteitscontole worden de snaren zelf gesponnen.
Het frame en het rast
Het gietijzeren frame van eigen makelij moet de enorme trekkracht van alle snaren van meer dan 20 ton permanent kunnen doorstaan, zonder te verbuigen of mee te geven. Daar heeft Sauter een speciale constructie van grijs gietijzer voor ontwikkeld.
De zangbodem is vast met een stevig rast verbonden. Met het rast wordt de stevige balkenconstructie aan achterzijde van de piano en aan de onderzijde van de vleugel bedoeld. Daardoor kan de zangbodem vrij “swingen” en wordt de trillingsenergie steeds door het rast gereflecteerd, waardoor het geluid van de toon wordt verlengd.
De mensuur
In de pianobouw speelt niet de ratio, maar het subjectieve gevoel een belangrijke rol. De pianobouwer moet eerst bepalen hoe zijn piano moet klinken om vervolgens op zoek te gaan naar de manier waarop dat doel bereikt kan worden. De eerste stap is het ontwerpen van een mensuur, dat wil zeggen de lengte, de doorsnee en de trekkracht van de snaren. Hoewel men tegenwoordig hiervoor computerprogramma’s gebruikt om de parameters te berekenen, komt er ook een deel empirisch werk bij kijken, waarbij veel muzikaal gevoel en lange ervaring is vereist. Deze vaardigheden en bijna 200 jaar vakervaring hebben de piano’s en vleugels van Sauter duidelijk hun specifieke klankbeeld gegeven.
De hamerkoppen
De hamerkop is niet alleen het raakvlak tussen de muzikant en het klanklichaam, maar zorgt ook voor de vorming van het geluid en daarmee de muzikale expressie. Er zijn veel factoren waarmee rekening moet worden gehouden: de sterkte, de textuur en de vorm van het vilt, de hamersteel en de hamerkern en de lijmsoort bepalen het spectrum van boventonen en daarmee de muzikale kwaliteit van het instrument. Het optimum kan hiervoor niet zomaar worden berekend, maar kan alleen worden bereikt met behulp van gevoel en ervaring. Bij het intoneren geeft men bij Sauter de hamerkop met behulp van dunne naalden en fijn schuurpapier de gewenste vorm voor het specifieke Sautergeluid. Hierbij is naast vakmanschap en ervaring ook het muzikale gevoel doorslaggevend voor het succesvolle resultaat. Alleen een heel fijn geïntoneerd instrument kan zijn klankvolheid volledig ontplooien en alle nuances van het spel tot uitdrukking laten komen.
Het klavier en mechaniek
Sauter was de eerste pianofabrikant die het moderne stalen raamwerk introduceerde, dat voorkomt dat het klavier kromtrekt. Het mechaniek heeft als belangrijkste onderdeel de taak om de energie, die ontstaat bij het aanslaan van een toets, zo nauwkeurig mogelijk via de hamerkop om te zetten in trillingsenergie. Goede piano’s zijn rijk aan boventonen die zich ontvouwen aan de hand van de kracht van de aanslag – dit is waar de bron van de expressie zich bevindt. Daarom is het belangrijk voor allen die pianospelen, om hun spel te kunnen ontwikkelen en daarbij maximaal te profiteren van het gevarieerde tonale palet van het instrument. Dit is alleen mogelijk met een perfect ontworpen mechaniek dat met de grootst mogelijke nauwkeurigheid wordt vervaardigd en gereguleerd.
Iedereen die de Sauterfabriek bezoekt zal begrijpen dat het meer dan alleen vakmanschap kost om ruim 6000 stukken hout, leer, vilt en metaal samen te combineren om een klank te creëren die geen muzikale grenzen kent.
Geschiedenis van Sauter piano’s en vleugels
Carl I en Johann
Sauter Piano’s en Vleugels opgericht in 1846 en bestaat dus ruim 170 jaar, maar eigenlijk bestaat het bedrijf al bijna 200 jaar als je de voorgeschiedenis erbij meerekent. In 1819 werd namelijk het bedrijf al opgericht, dat Carl Sauter in 1845 overneemt en vanaf 1846 onder zijn eigen naam voortzet.
Daarom laat Sauter zijn eigen geschiedenis beginnen bij het pianoatelier van Johann Grimm (1790-1845), die was opgeleid bij een Weense pianobouwer en die in 1819 in Spaichingen in zijn eigen bedrijfje tafelpiano’s begint te bouwen. Vanaf 1936 komt zijn neef Carl Sauter bij hem werken. Carl wordt door Grimm als zoon aangenomen, zodat Carl Sauter, nadat Johann Grimm in 1845 komt te overlijden, het bedrijf van hem erft. Zijn personeelsbestand groeit uit tot ruim tien medewerkers, waarmee de werkplaats zich tot een heuse fabriek heeft ontwikkeld.
In 1863 komt Carl Sauter te overlijden en wordt het bedrijf voortgezet door zijn weduwe en zijn zoon Johann Sauter (1846-1909), die ondertussen ook het pianobouwvak had geleerd en op zijn reizen, waaronder naar Amerika, veel nieuwe kennis had opgedaan.
Carl II en Hans
De piano ontwikkelt zich tot een steeds beter en populairder instrument en er vindt tevens industrialisatie plaats. Ook de Sauterpianofabriek volgt deze ontwikkelingen. In de gemoderniseerde fabriek van Carl Sauter II (1870-1948), die in 1909 de leiding van zijn vader Johann overneemt, wordt gebruikt gemaakt van diverse machines. Carl Sauter II loodst het bedrijf door twee wereldoorlogen en mag de heropbouw na 1948 helaas niet meer meemaken. Zijn zoon Hans Sauter (1921-1968) paste in de volgende twintig jaar veel nieuwe kennis en techniek toe.
Carl III
Het bedrijf floreerde en onder leiding van de broer van Hans, Carl Sauter III, werd er in drie fases tussen 1974 en 1983 een nieuw fabriekscomplex opgezet buiten Spaichingen. In de toptijd werden met 150 medewerkers zo’n 2000 instrumenten per jaar gebouwd.
Maar er vonden ook ontwikkelingen op technisch gebied plaats. Zo zorgde het door Sauter ontwikkelde dubbele repetitiemechaniek (R2-mechaniek) met een speciaal veersysteem voor verbeterd repeterend vermogen en een preciezer reagerend mechaniek, waarmee men het speelgevoel van een vleugel kreeg.
Dat Sauterinstrumenten zeer werden gewaardeerd, bleek wel uit de “Diaspon d’Or” die werd verkregen voor de Sauter 130 piano en de Sauter vleugel van 1,85 m. In 2007 volgde nog een onderscheiding voor de Sauter Carus.
(Carl IV) Ulrich
Net als de andere Duitse pianobedrijven, kreeg ook Sauter het begin jaren negentig erg moeilijk. Bechstein had in 1993 nog niet zijn faillissement aangevraagd of Sauter volgde. Maar gelukkig vond Ulrich Sauter (1952-), de zoon van Hans die sinds 1982 werkzaam in het bedrijf was, een investeerder: Otto Hott (1940-). Carl Sauter III trok zich terug en Hott verwierf een meerderheidsaandeel. Samen zetten ze het bedrijf voort onder de naam Carl Sauter Pianofortemanufaktur GmbH & Co. KG. De 10.000 m2 productieruimte werd gehalveerd en te huur aangeboden en er bleven nog zo’n zestig mensen over die dagelijks twee piano’s en jaarlijks honderd vleugels produceerden. Vijftien jaar later veroorzaakte de wereldwijde ‘kredietcrisis’ voor stagnatie, waar ook alle Duitse pianobouwers veel last van ondervonden. Sauter bouwt nog steeds zijn instrumenten, die alle het BVK-certificaat dragen, in eigen Duitse fabriek. Naast de klassieke pianomodellen, is er een hoogwaardige M-lijn (Meisterklasse) met het verfijnde R2-mechaniek en een designserie met prachtige piano’s en vleugels die ontworpen zijn door Peter Maly.
Het paradepaardje tot slot is de Sauter 275 concertvleugel, waarin alle gepatenteerde nieuwe technieken van Sauter zijn verwerkt, zoals de Titan-Duplex (2005). Sauter heeft op diverse punten staal vervangen door titanium met een zeer lage elasticiteit. Dit stugge materiaal heeft als eigenschap dat het zeer goed trillingen geleidt.